Fietsroute langs Wijchense Oorlogsherinneringen
Fietsroute langs Wijchense Oorlogsherinneringen
75 jaar geleden lag Gelderland van 17 september 1944 tot en met 5 mei 1945 in de frontlinie tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Deze fietsroute brengt je langs verschillende historische locaties in Wijchen en omgeving.
75 jaar geleden lag Gelderland van 17 september 1944 tot en met 5 mei 1945 in de frontlinie tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland. Deze fietsroute brengt je langs verschillende historische locaties in Wijchen en omgeving.
De route heeft een afstand van 48 kilometer en is voor het overgrote gedeelte te volgen met behulp van het fietsknooppuntennetwerk, op de overige delen is er een routebeschrijving toegevoegd.
Let op: de route is dus niet te volgen door enkel de knooppunten te volgen.
- Afstand
- 48,3 km
Dit ga je zien
Startpunt
Kasteel Wijchen
Kasteellaan 9
Wijchen
Navigeer naar startpunt
Luisterplek: Komst eerste zwarte Amerikaanse militairen
Zwarte soldaten werden in de Tweede Wereldoorlog doorgaans ingezet als genisten of chauffeurs. Blank Amerika was van mening dat zwarten niet konden vechten.Lees verder
Luisterplek: Komst eerste zwarte Amerikaanse militairen
Luisterplek: Komst eerste zwarte Amerikaanse militairen
Kasteellaan
Wijchen
Wijchense Molen
De molen heeft een hele belangrijke rol gespeeld in het beschermen van de Wijchenaren en de onderduikers. Molenaar Minus de Kleijn waarschuwde heel Wijchen als er een razzia kwam door de wieken van de molen op een bepaalde stand te zetten.Lees verder
Wijchense Molen
De Gemeente Wijchen had tijdens de Tweede Wereldoorlog veel onderduikers. Mannen die zijn opgeroepen voor de Arbeitseinsatz, joden, neergeschoten geallieerden en ontsnapte krijgsgevangenen. Molenaar Minus de Kleijn waarschuwde heel Wijchen als er een razzia kwam door de wieken van de molen op een bepaalde stand te zetten. De molen heeft zodoende een hele belangrijke rol gespeeld in het beschermen van de Wijchenaren en de onderduikers. De Molenberg vormde in de oorlogsjaren het hoogste punt in de omgeving. Wijchenaren hebben vanuit deze plek onder andere het bombardement op Nijmegen gezien en de geallieerden zien landen tijdens Operatie Market Garden. Op de Molenberg staat een monument met het gehele verhaal van de Wijchense Molen in de Tweede Wereldoorlog beschreven.
Munitiekisten Wijchen
In de winter van 1944-1945 is het gebied rond Nijmegen een grote verzamelplaats van militairen en munitie. Dit alles als voorbereiding op Operatie Veritable, de aanval op Duitsland die op 8 februari 1945 vanuit dit gebied zal beginnen.Lees verder
Munitiekisten Wijchen
In de winter van 1944-1945 is het gebied rond Nijmegen een grote verzamelplaats van militairen en munitie. Dit alles als voorbereiding op Operatie Veritable, de aanval op Duitsland die op 8 februari 1945 vanuit dit gebied zal beginnen. Veel mensen krijgen ‘inkwartiering’ van geallieerde soldaten en evacuees. Ook staat Wijchen vol met munitie voor het front. De munitiekisten liggen in lange rijen opgesteld langs de weg. De Zandstraat, tegenwoordig de Kasteellaan, is één van de straten die vol staat met deze munitiekisten net als de huidige Nieuweweg. Kinderen krijgen regelmatig spullen te pakken uit deze kisten zoals kogels, luchtpistolen en dergelijke. Hier wordt vaak mee gespeeld, helaas niet altijd met een goede afloop.
Klein Canada
In september 1944 raast de oorlog door Gelderland. Het geallieerde leger wachtte tussen oktober 1944 en februari 1945 en sliep onder andere in barakken. Toen het geallieerde leger Duitsland introk lieten ze een aantal van deze barakken achter.Lees verder
Klein Canada
In september 1944 raast de oorlog door Gelderland. Het geallieerde leger wachtte tussen oktober 1944 en februari 1945 en sliep onder andere in barakken zoals te zien op de afbeelding. Toen het geallieerde leger Duitsland introk lieten ze een aantal van deze barakken achter. Door de oorlog moesten tienduizenden burgers vluchten. Wijchen – dan achtduizend inwoners groot en een veilige have tussen het geweld – krijgt in korte tijd zesduizend ontheemden te verstouwen. Na de bevrijding is de woningnood nog altijd onhoudbaar hoog en de gemeente neemt een verzameling geallieerde barakken over. Er komen mensen te wonen in deze elf hutten en barakken, zonder elektriciteit en sanitair, water wordt met de hand gepompt. Het complex wordt al gauw ‘Klein Canada’ genoemd. In 1955 vertrekt de laatste bewoner en wordt het complex gesloopt.
Pater Sebald Lindersstraat
De pater die er niet voor terugdeinsde zich, wanneer nodig te bewapenen, en wiens verdiensten vooral lagen in het onderbrengen van Joodse kinderen, werd verraden en op 37-jarige leeftijd in Vught door de Duitse gefusilleerd.Lees verder
Pater Sebald Lindersstraat
Pater Sebald Linders, de in Mook geboren Minderbroeder, was een volgeling van Fransiscus, maar geen tijdgenoot zoals alle andere volgelingen van de Heilige van Assisi of Clara die in Alverna een straatnaam naar zich vernoemd kregen. Pater Sebald Linders dankte deze eer aan zijn verzetswerk. De pater die er niet voor terugdeinsde zich, wanneer nodig te bewapenen, en wiens verdiensten vooral lagen in het onderbrengen van Joodse kinderen, werd verraden en op 37-jarige leeftijd in Vught door de Duitse gefusilleerd. Op woensdag 9 september 2015 wordt aan Pater Sebald Linders postuum de Yad Vashem-onderscheiding ‘Rechtvaardigen onder de Volkeren’ uitgereikt.
David van der Reis
Hier op een boerderij aan de Rakenbergseweg nummer 8 op Alverna, zat de joodse David van der Reis ondergedoken. Het monument laat zien hoe David van der Reis het land door heeft gereisd om het verzet te helpen.Lees verder
David van der Reis
Langs deze weg ligt een kei met een informatiebord over David van der Reis. Hier op een boerderij aan de Rakenbergseweg nummer 8 op Alverna, zat de joodse David van der Reis ondergedoken. Het monument laat zien hoe David van der Reis het land door heeft gereisd om het verzet te helpen. Op 21 mei 1943 heeft hem dit zijn leven gekost.
Toonen Dekkers Grebbeberg
Deze straat is vernoemd naar Sigbertus Toonen Dekkers, inwoner van Balgoij, die op 13 mei 1940 op 35-jarige leeftijd gesneuveld is op de Grebbeberg.Lees verder
Toonen Dekkers Grebbeberg
Deze straat is vernoemd naar Sigbertus Toonen Dekkers, inwoner van Balgoij, die op 13 mei 1940 op 35-jarige leeftijd gesneuveld is op de Grebbeberg.
William Kalka
Het monument over William Kalka vertelt het verhaal over zijn tragische dood. Deze staat symbool voor de levens die verloren zijn gegaan tijdens de Tweede Wereldoorlog, vechtend voor vrijheid.Lees verder
William Kalka
Het monument over William Kalka vertelt het verhaal over zijn tragische dood. Deze staat symbool voor de levens die verloren zijn gegaan tijdens de Tweede Wereldoorlog, vechtend voor vrijheid.
Een brug te veel
Een oorlogsmonument in de omgeving van NiftrikLees verder
Een brug te veel
In Niftrik zijn tijdens de Tweede Wereldoorlog acht mensen om het leven gekomen. Eén soldaat sneuvelde tijdens de meidagen van 1940 op de Grebbeberg. Bij het bombardement van 1 september 1944 bij de spoorbrug van Niftrik dat plaats heeft gevonden, zijn zeven personen omgekomen. Ook zijn vijftien huizen en de kerk op bevel van het Nederlandse leger in brand gestoken, omdat het gebied schootsvrij moest worden gemaakt.
Begraafplaats Conry Candler
Op de begraafplaats in Bergharen ligt Conry Candler begraven. Hij kwam om nadat zijn vliegtuig, een ‘short Stirling MK 4’ werd beschoten door een Duitse jager.Lees verder
Begraafplaats Conry Candler
Op de begraafplaats in Bergharen ligt Conry Candler begraven. Hij kwam om nadat zijn vliegtuig, een ‘short Stirling MK 4’ werd beschoten door een Duitse jager. Zodra via het hek de begraafplaats wordt betreden, is het graf van Conry Candler de derde aan de linkerkant. Bij Sculptuur ‘Bijna Ramp kom je langs het monument bestaande uit onderdelen van het gecrashte vliegtuig.
Oude Sint Victorkerk
De Joodse Ies en Miriam Spangenthal uit Amsterdam zaten in 1943 en 1944 ondergedoken in de protestantse Sint Victorkerk. Het echtpaar heeft Amsterdam ontvlucht en onderdak gevonden in deze kerk in Batenburg.Lees verder
Oude Sint Victorkerk
De Joodse Ies en Miriam Spangenthal uit Amsterdam zaten in 1943 en 1944 ondergedoken in de protestantse Sint Victorkerk. Het echtpaar heeft Amsterdam ontvlucht en onderdak gevonden in deze kerk in Batenburg. De koster van de kerk, Hendrik van de Bovenkamp, en zijn vrouw Hermina zorgden voor eten en schone kleren. Ies en Miriam sliepen op kerkbanken. In geval van nood konden ze terecht in een schuilplek onder de vloer van de kerk, die door Hendrik was gemaakt. In oktober 1944, na de bevrijding van Batenburg, verliet het echtpaar Spangenthal na anderhalf jaar de kerk.
Sculptuur 'Bijna Ramp'
Op 21 september 1944 steeg een ‘short Stirling MK 4’ op van het Britse vliegveld Fairford om in Oosterbeek de daar gelegerde Divisie te bevoorraden. De dropping slaagde, maar op de terugweg werd het transportvliegtuig beschoten door een Duitse Jager.Lees verder
Sculptuur 'Bijna Ramp'
Op 21 september 1944 steeg een ‘short Stirling MK 4’ op van het Britse vliegveld Fairford om in Oosterbeek de daar gelegerde 1st Airborne Divisie te bevoorraden. De dropping slaagde, maar op de terugweg werd het viermotor transportvliegtuig beschoten door een Duitse jager, die aanvankelijk voor een geallieerd vliegtuig was aangezien. Een noodlanding was onvermijdelijk. Batenburg zou door het brandend toestel worden getroffen als niet op het laatst toch nog een buiklanding op de Maas kon worden gemaakt. Dankzij snel optreden van circusmensen die in Batenburg verbleven, werden drie inzittenden gered. Conry Candler die tot de slachtoffers behoorde, ligt begraven op het Batenburgs kerkhof. In 2003 werd bij Dieden, aan de overkant van de Maas, het onderstel van het vliegtuig uit
Voormalige woning Burgemeester Luske
Jacques J.C.M. Luske was de burgemeester van Bergharen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Luske protesteerde regelmatig tegen het Duitse gezag en hielp actief mee aan het beschermen van onderduikers.Lees verder
Voormalige woning Burgemeester Luske
Jacques J.C.M. Luske was de burgemeester van Bergharen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Luske protesteerde regelmatig tegen het Duitse gezag en hielp actief mee aan het beschermen van onderduikers. Tijdens een razzia werd er een aantal onderduikers opgepakt, die na martelingen toegaven dat Luske heeft bemiddeld bij het onderduiken. Op 6 maart 1944 wordt Luske gearresteerd door de Duitsers. Uiteindelijk komt hij terecht in concentratiekamp Neuengamme bij Hamburg, waar hij op 27 december 1944 overlijdt. Luske is 43 jaar geworden.
Leurse Hof
Tijdens operatie ‘Market Garden’ in 1944 was de Heerlijkheid van Leur een rustplaats voor de geallieerden. Een gedenkplaat in het restaurant herinnert nog steeds aan deze periode.Lees verder
Leurse Hof
Tijdens operatie ‘Market Garden’ in 1944 was de Heerlijkheid van Leur een rustplaats voor de geallieerden. Een gedenkplaat in het restaurant herinnert nog steeds aan deze periode.
Klooster Tienakker
Het hoofdkwartier van de Engelsen hier in Wijchen bevond zich in dit oude klooster. Het monument schetst het verhaal van de Zusters van Tienakker, die te maken kregen met de Duitse Wehrmacht, zieken van het Sint Jozefgesticht en vluchtelingen uit NijmegenLees verder
Klooster Tienakker
Het hoofdkwartier van de Engelsen hier in Wijchen bevond zich in dit oude klooster. Het monument schetst het verhaal van de Zusters van Tienakker, die te maken kregen met de Duitse Wehrmacht, zieken van het Sint Jozefgesticht en vluchtelingen uit Nijmegen. Daarna werd het vanaf eind september 1944 het hoofdkwartier van de Engelsen. Ook koning George VI kwam langs om de manschappen een hart onder de riem te steken. Vooraan de ingang van het Kloosterpark staat een monument met meer informatie. Het klooster is nu in particuliere handen.
Het klooster is inmiddels in particulier bezit.
Gezamenlijk graf slachtoffers bombardement Nijmegen
Op de Rooms Katholieke Begraafplaats in Wijchen ligt een gezamenlijk graf van dertien burgerslachtoffers die om zijn gekomen tijdens het bombardement op Nijmegen, 22 februari 1944.Lees verder
Gezamenlijk graf slachtoffers bombardement Nijmegen
Op de Rooms Katholieke Begraafplaats in Wijchen ligt een gezamenlijk graf van dertien burgerslachtoffers die om zijn gekomen tijdens het bombardement op Nijmegen, 22 februari 1944. Tijdens dit geallieerde bombardement zijn bijna 800 mensen om het leven gekomen en is een groot gedeelte van de binnenstad verwoest. Het merendeel van de dertien Wijchense slachtoffers zat in de bus op het Stationsplein, te wachten op het sein ‘veilig’ na het eerste luchtalarm.
Monument Geallieerde militairen Wijchen
Tijdens de mobilisatie in 1939-1940 zijn dienstplichtige Nederlanders opgeroepen voor het front. Dit monument op de Katholieke Begraafplaats is ter nagedachtenis aan de Wijchenaren die zijn omgekomen op de Grebbeberg tijdens de meidagen van 1940.Lees verder
Monument Geallieerde militairen Wijchen
Tijdens de mobilisatie in 1939-1940 zijn dienstplichtige Nederlanders opgeroepen voor het front. Dit monument op de Katholieke Begraafplaats is ter nagedachtenis aan de Wijchenaren die zijn omgekomen op de Grebbeberg tijdens de meidagen van 1940. Van de zes namen die vermeld staan liggen er zeker vijf op het Nederlands Militair Ereveld Grebbeberg. Van één naam, G.W. Kloosterman is geen graflocatie bekend. Beide zijn terug te vinden op de begraafplaats in Wijchen, het vierde pad aan de rechterkant.
Vredesmonument Wijchen
Voor allen die hun leven gaven, voor vrede waar dan ook ter wereld.’ Zo luidt de tekst van dit monument dat gericht is op het leed van alle oorlogen.Lees verder
Vredesmonument Wijchen
Voor allen die hun leven gaven, voor vrede waar dan ook ter wereld.’ Zo luidt de tekst van dit monument dat gericht is op het leed van alle oorlogen. Dit monument is ter gelegenheid van de 40-jarige bevrijding van Wijchen ontworpen door Wijchenaar Henk Scheffer. Op zaterdag 8 september 1984 kwam de commissaris van de koningin van Gelderland, de heer De Bruijne, naar Wijchen om het herdenkingsmonument te onthullen. Bij het monument vinden herdenkingen plaats, waaronder de bevrijding van Wijchen en omgeving op 17 september. Het monument is tevens bedoeld als waarschuwing tegen het opkomende fascisme en racisme. De witte betonnen zuil symboliseert ‘het goede’. De schilden, gemaakt van thermisch verzinkt staal, symboliseren het kwade. Het kwaad probeert het goede binnen te dringen, wil het vernietigen, maar wordt afgestoten omdat het uiteindelijk meer kracht heeft.
Museum Kasteel Wijchen
Museum Kasteel Wijchen biedt een unieke kans om meer over het veelzijdige en verrassende Wijchen en het rivierenland er omheen te ontdekken. De vaste collectie van het museum geeft een interessant beeld van de geschiedenis in de regio.Lees verder
Eindpunt
Kasteel Wijchen
Kasteellaan 9
Wijchen
Navigeer naar eindpunt
Beschrijving
- De route start bij Kasteel Wijchen. Aan de voorzijde van dit Kasteel vind je een Liberation Route Luisterkei, de eerste historische
locatie van de fietsroute. > zie 1. - Vanaf Kasteel Wijchen fiets je (met het kasteel in je rug) linksaf de Kasteellaan op. Op de Kasteellaan fiets je door tot het kruispunt met de Bronckhorstlaan sla hier linksaf.
Op de Bronckhorstlaan kom je na circa 200 meter aan bij de Wijchense Molen. > zie 2. Je ziet de molen aan je linkerkant. - Fiets door tot het eind van de Bronckhorstlaan en ga vlak voor de Stationslaan, bij de rotonde, rechtsaf de Akkerwindestraat in. Aan het eind van de Akkerwindestraat steek je de Ringlaan over en vervolg je je weg over de Helmkruidstraat tot deze overgaat in het fietspad die parallel loopt aan de Stationslaan. Volg het fietspad tot je bij de rotonde aan de Kasteellaan komt. > zie 3.
- Steek bij de rotonde de Kasteellaan over en ga het tegelpad in met de weide aan je rechterzijde. Aan het eind van dit pad ga je rechtsaf het Sint Jorispad in.
- Fiets aan het einde van het Sint Jorispad linksaf de Leemweg op. Na circa 450 meter zie je aan je linkerzijde de Veenseweg, de plek waar vroeger Klein Canada stond > zie 4.
- Vervolg je weg over de Leemweg en steek aan het eind bij het kruispunt de grote weg over. Je bent nu op de Heumenseweg. Op de Heumenseweg sla je de tweede afslag linksaf naar de Pater Sebald Lindersstraat > zie 5.
- Sla aan het eind van de Pater Sebald Lindersstraat rechtsaf naar de Groenewoudseweg. Blijf deze weg volgen (buigt rechtsaf) tot deze overgaat in de Weg ter Horst en vervolgens in de Vendam.
- Aan het eind van de Vendam kom je bij knooppunt 75 Volg vanaf hier knooppunt 76.
- Vanaf knooppunt 76 fiets je verder via de Heiveldweg (rechtsaf) tot je bij de Heumenseweg aankomt. Sla hier linksaf, na circa 400 meter kom je bij het monument David van der Reis > zie 6.
- Fiets terug vanaf het monument via de Heumenseweg en pak bij het kruispunt Geitweg - Heumenseweg - Heiveldweg de bewegwijzering naar knooppunt 77 op.
- Volg vanaf knooppunt 77 het fietsnetwerk verder via knooppunt 78 – 84 – 85 richting knooppunt 81 .
- Volg wanneer je Balgoij binnen fietst de Torenstraat - Boomsestraat en sla rechtsaf de Veldsestraat in.
- De eerste weg rechts is de S. Toonen Dekkerstraat > zie 7.
- Fiets verder op de Veldestraat, aan het einde zie je de Maasbandijk. Sla op deze dijk rechtsaf richting knooppunt 81.
- In dit gebied is William Kalka > zie 8 met zijn parachute in de rivier terecht gekomen en verdronken. Bij knooppunt 81 kom je langs het Monument voor William Kalka.
- Vanaf knooppunt 81 fiets je richting knooppunt 80 – 86 – 87 naar knooppunt 69. Onderweg naar knooppunt 69 kom je langs Een brug te veel > zie 9.
- Vervolg je weg vanaf knooppunt 69 naar knooppunt 73 . Onderweg zie je net voor Batenburg aan je rechterzijde de Kasteelse Allee die uitkomt bij de begraafplaats. Hier ligt Conry Candler begraven > zie 10.
- Fiets vanaf knooppunt 73 langs de Ruïne van Batenburg linksaf naar de Kruisstraat. Volg deze weg, op de splitsing zie je de Oude Sint Victorkerk > zie 11. Sla bij de Oude Sint Victorkerk linksaf en direct weer links. Je komt uit bij een kruispunt, ga hier rechtsaf de Ringdijk op. Je komt bij Sculptuur Bijna Ramp > zie 12.
- Vervolg je weg vanaf het monument over de dijk. Ga bij het kruispunt Maasdijk - Touwslagersbaan - Grootestraat rechtdoor over de Touwslagersbaan tot je het dorp Batenburg uit bent. Volg vanaf daar knooppunt 70 – 71 – 72 .
- Bij knooppunt 72 vind je het Huis van Burgemeester Luske > zie 13.
- Vervolg vanaf knooppunt 72 je weg richting knooppunt 94 – 59 – 60 – 61 - 67 . Tussen knooppunt 61 en knooppunt 67 kom je langs Restaurant de Leurse Hof > zie 14.
- Vervolg je weg naar knooppunt 67 – 66 en 74 .
- Fiets vanaf knooppunt 74 in de richting van knooppunt 88 . Wanneer je langs het water fietst op de Meerdreef kom je langs het Laantje. Sla hier linksaf.
- Aan het Laantje 4 ligt het oude Klooster Tienakker > zie 15.
- Vervolg je weg rechtsaf over het Laantje langs de begraafplaats, richting de Kerk. Aan het eind kom je bij het Monument.
- Als je voor het monument (15) staat, bevindt zich aan de linkerkant de Wijchense-Rooms-Katholieke Begraafplaats waar je het Gezamenlijk graf van de slachtoffers van het Bombardement op Nijmegen > zie 16 en het Monument Geallieerde Militairen kunt vinden > zie 17.
- Beide zijn gelegen op de begraafplaats in Wijchen, het vierde pad aan de rechterkant.
- Aan de voorzijde van de kerk staat het Vredesmonument Wijchen > zie 18. Vervolg je weg links langs de kerk (water in je rug) en volg de markeringen naar knooppunt 88 . Sla bij knooppunt 88 linksaf (richting 64). Je komt na 500
meter bij het kruispunt met de Kasteellaan uit. Sla hier linksaf de Kasteellaan op. Aan de rechterkant zie je het start- en eindpunt van de route: Kasteel Wijchen.
- 64
- 79
- 75
- 76
- 69
- 77
- 78
- 84
- 85
- 81
- 80
- 86
- 87
- 69
- 73
- 70
- 71
- 72
- 94
- 59
- 60
- 61
- 67
- 66
- 74
- 84
- 88